
Multifunctionele landbouwbedrijven (MFL) – bijvoorbeeld zorgboerderijen, campings en boerderijwinkels – worden steeds populairder. De omzet groeide tussen 2020 en 2023 van 1 naar 1,6 miljard euro. Inmiddels combineert 37% van de Nederlandse agrariërs de agrarische activiteiten met bijvoorbeeld zorglandbouw, kinderopvang, boerderijeducatie of boerderijverkoop. Dat blijkt uit de onderzoeksreeks ‘Kijk op multifunctionele landbouw’, die Wageningen Social & Economic Research uitvoerde in opdracht van het ministerie van LVVN.
Multifunctionele landbouw biedt inmiddels een serieus verdienmodel voor boeren en tuinders. Bijna 4 op de 10 (37%) agrariërs is MFL-ondernemer; bijna 20% meer dan in 2020. MFL-ondernemers leveren een grote maatschappelijke bijdrage, vergroten de leefbaarheid op het platteland en zijn van grote economische waarde.
Boerderijverkoop aan kop
Boerderijverkoop is met €595 miljoen omzet per jaar de grootste activiteit, gevolgd door zorglandbouw (€450 miljoen) en recreatie (€362 miljoen). De recreatiesector heeft zich goed hersteld na de coronapandemie. Na een scherpe omzetdaling in 2020 van 35%, is de omzet in 2023 weer meer dan verdubbeld ten opzichte van 2020.
In de categorie ‘Overige tuinbouw’, waar de fruitteelt in dit onderzoek onder werd geschaard, is boerderijverkoop met afstand de belangrijkste multifunctionele activiteit.
“Na de coronaperiode heeft de boerderijverkoop zich verder ontwikkeld met een verschuiving naar middelgrote verkooppunten, die beter bestand bleken tegen de stijgende kosten en inflatie. Door de toenemende vraag naar lokale producten groeiden deze grotere winkels in omzet, terwijl kleinere verkooppunten de inflatie onvoldoende in hun prijzen konden doorberekenen en daardoor in aantal afnamen. Een deel van de kleine verkooppunten is overgegaan tot het plaatsen van verkoopautomaten, wat ervoor heeft gezorgd dat het aantal kleine verkooppunten niet nog verder afnam. De totale omzet voor directe verkoop van voedsel steeg naar 460 miljoen euro”, zo is te lezen in het rapport.
De groei in omzet wordt toegeschreven aan verschillende factoren: de toevoeging van nieuwe activiteiten zoals directe verkoop van siergewassen, hogere tarieven door inflatie en een toegenomen vraag naar recreatie, lokale producten en professionele zorgdiensten.
Verder professionaliseren
“Multifunctionele landbouw blijft groeien en zich verder professionaliseren”, geeft Bart Pijnenburg aan. Hij voorzitter van de vakgroep Multifunctionele Landbouw van LTO Nederland. “Boeren en tuinders kunnen door te verbreden niet alleen extra inkomsten generen: de neventakken bieden een mooie manier om in te spelen op de wensen van de omgeving en daardoor in verbinding te blijven.”
Lees meer
Het volledige onderzoek ‘Kijk op multifunctionele landbouw’ kunt u hier lezen.