Waterkaravaan zoomt in op verzilting in Zeeland

De Waterkaravaan van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) deed woensdag Zeeland aan. Bijna 40 fruittelers, beleidsmakers, adviseurs en afgevaardigden uit het onderwijs lieten zich bijpraten over de waterbeschikbaarheid in de provincie. De delegatie bezocht fruitbedrijven die innovatieve technieken op dit vlak toepassen en maakte kennis met de ins en outs hiervan. De belangrijkste conclusie: met name verzilting is een groeiend probleem, maar er zijn ook oplossingen beschikbaar!

Voldoende en goed water vormt één van de belangrijkste voorwaarden voor een gezonde fruitteelt. In Zeeland staat de beschikbaarheid hiervan onder druk als gevolg van verzilting en verdroging. Dit waren dan ook de centrale thema’s tijdens de Waterkaravaan-dag, die werd georganiseerd door DAW, NFO, kenniscluster Salta, ZLTO en de Provincie Zeeland.

Innovatieve technieken en installaties

De dag werd afgetrapt met een bezoek aan fruitbedrijf Steijn-Bal in Kwadendamme. Op dit bedrijf wordt met een diepdrain zoet water gewonnen dat op zes meter diepte zit. Een ontijzeringsinstallatie haalt vervolgens het vele ijzer eruit. Het water wordt daarna gebufferd in een silo en – na toevoeging van zuur en meststoffen – de boomgaard in gebracht. Het bedrijf werkt ook al meerdere jaren met bodemvochtsensoren. Daarnaast is één perceel ingericht met dubbele irrigatieslangen, wat heeft geresulteerd in een andere irrigatiestrategie. René Bal van het bedrijf leidde de Waterkaravaan-deelnemers rond en gaf een toelichting op de verschillende installaties en fertigatie-strategieën.

Onderzoeker Sep Bregman van Wageningen UR vertelde over het onderzoek dat loopt in Randwijk rondom het bepalen van de optimale droogtestress van een fruitboom. Wanneer het optimum kan worden gerealiseerd qua droogtestress en dus qua watergift, kan water en arbeid worden bespaard en komt dit de productie ten goede. Dit onderwerp sprak aan; er kwamen veel vragen en reacties.

Peter Baltus liet vanuit DAW zien hoe met speciale apparatuur de mate van verzilting van het grondwater kan worden vastgesteld. Bij de maatschap Steijn-Bal bleek op de plek van bemonsteren tot minstens 2,5 meter geen sprake te zijn van een verzilte bodem. Baltus: “Het is als fruitteler belangrijk om te weten hoe diep het zout in de bodem zit. Dan kun je hierop anticiperen en weet je of je al dan niet voorzichtig moet zijn.”

Verziltingsproblematiek neemt toe

Tijdens de lunch ging beleidsmedewerker Vincent Klap van de Provincie Zeeland in op de verziltingsproblematiek. Zijn boodschap was duidelijk: de problemen zullen de komende jaren groter worden, mede als gevolg van de klimaatverandering. Klap adviseerde ondernemers om vooral een goed inzicht te vergaren in de situatie op hun bedrijf, zodat ze kunnen bepalen wat nodig is en gericht stappen kunnen zetten.

Betere producties en minder zwartvruchtrot

’s Middags werd het bedrijf van de familie De Gendt in Zeeuws-Vlaanderen bezocht. Zij vertelden hoe zij omgaan met de verziltingsproblematiek. Op het bedrijf is een bassin van 0,7 hectare aangelegd, waarin zoet water wordt opgeslagen. Daarnaast beschikken de ondernemers over druppelirrigatie en onderwaterdrainage. Door de investeringen kunnen tot 90 dagen van droogte worden overbrugd. Ook zijn de producties verbeterd en lijken er minder problemen te zijn met zwartvruchtrot.

Inventarisatie van ondersteuningsbehoefte

Aan het einde van de dag legden Peter Prins van Salta-cluster en Jacco Sanderse van ZLTO de deelnemers de vraag voor waaraan zij behoefte hebben als het gaat om de waterproblematiek, op welke manier zij ondersteund kunnen worden. Hierbij werd aangegeven dat het onder meer belangrijk is om méér zoet water Zeeland binnen te brengen, maar dat de fruitteelt ook gebruik zou kunnen maken van proceswater dat vrijkomt bij bedrijven als COROOS en Yara. Daarnaast werd besproken dat de zogenaamde ‘zoetwaterleiding;  op Zuid-Beveland op dit moment zwaar overbelast is. Dit resulteert in storingen. Het idee werd geopperd om te onderzoeken of prijs van het water in de zomer kan worden opgeschroefd en de winter goedkoper kan worden gemaakt. Dan zou het voor telers mogelijk rendabel zijn om in de goedkopere perioden hun bassins te vullen en dit water dan in de zomermaanden in te zetten in de boomgaarden.

“De Waterkaravaan-dag maakte duidelijk dat verdroging en verzilting absoluut een probleem zijn. En niet alleen in Zeeland, maar ook in andere delen van het land. Maar er zijn ook zeker wel oplossingen beschikbaar, zo bleek tijdens de dag”, zegt Peter Baltus van DAW. “Het is in elk geval verstandig om je te oriënteren op de problematiek als je teelt in een (potentieel) verzilt gebied. We kijken terug op een leerzaam, geanimeerd en gezellig event met veel enthousiaste deelnemers.”